In 1898 was de Gemeentelijke Duinwaterleidingsdienst opgericht. De directeur daarvan, L.W. Havelaar, had als taak om de kwaliteit van het leidingwater te controleren. Hij ging verder: ook het water uit putten en pompen in de stad werd door hem aan controle onderworpen. Al in 1903 was een laboratorium verbonden aan de Duinwaterleidingsdienst. Inmiddels had de gemeente een Gezondheidscommissie in het leven geroepen, waarbij de burgers terecht konden met klachten over ondeugdelijke levensmiddelen. De verdachte goederen werden door de commissie ter onderzoek doorgestuurd naar het laboratorium van Havelaar. Diens assistent, Dr. W.M.J. Borst Pauwels, werd in 1903 speciaal aangesteld voor het onderzoek naar levensmiddelen, met name de controle op de melk. In 1910 viel het besluit om een aparte dienst op te richten, de in het jaar daarop - op 1 mei 1911 - tot stand gekomen Keuringsdienst voor Voedingsmiddelen, later Keuringsdienst voor Waren geheten. Het Gemeentelijk Laboratorium kwam dus voort uit de Gemeentelijke Duinwaterleidingsdienst en was gevestigd aan het Spaarne 58. Het laboratorium had als taak het bacteriologisch en chemisch controleren van duinwater, daarnaast behoorde ook het opsporen en bestrijden van besmettelijke ziekten tot de taak. In 1927 keurde de gemeenteraad een voorstel goed om bij de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst (GGD) een seroloog-patholoog-anatoom aan te stellen. In het voorstel staat: 'De specialist ..... zal onder de directie van de directeur van de GGD worden belast met de dagelijkse leiding van het Laboratorium voor pathologische bacteriologie'. Hiermee werd het laboratorium een afdeling van de GGD en hield op een zelfstandige dienst te zijn. Zie ook O.H. Dijkstra, 'Het Laboratorium voor pathologische bacteriologie te Haarlem, 1899-1949', Haarlem 1949.