De Monumentencommissie van de gemeente Velsen is geïnstalleerd door H. de Boer, wethouder van Velsen, op donderdag 15 november 1951 in het Raadhuis te Velsen-Zuid. In het daarna uitgegeven ongedateerde persbericht staat onder meer vermeld dat door de installatie van de commissie "Burgemeester en Wethouders gebruik kunnen maken van de erkende deskundigheid van de leden op dit gebied, hetgeen tevens een waarborg is dat de commissie haar taak met grote zorg zal vervullen". Spoedig na de installatie van de commissie is zij voortvarend te werk gegaan en heeft zij na frequent te hebben vergaderd onderbouwde adviezen uitgebracht aan het College van Burgemeester en Wethouders. Die adviezen resulteerden in de vaststelling van een eerste monumentenlijst voor de gemeente Velsen. De commissie vergaderde tot september 1965 in het Raadhuis van Velsen te Velsen-Zuid en daarna in het nieuwe Stadhuis aan het Plein 1945 te IJmuiden. Nadat de rijksoverheid zich in het begin van de jaren 70 een eigen beleid ging vormen op het terrein van de monumentenzorg, heeft de commissie zich in de loop van 1975 georiënteerd op haar adviserende taak ter zake van het monumentenbeleid van de lokale overheid in Velsen. Die toenemende zorg van rijkswege voor het monumentenbeleid heeft voor de commissie geleid tot een minder actief functioneren tot circa september 1975. Op initiatief van de commissie en in belangrijke mate geadviseerd door de directie van het Gemeentearchief Velsen heeft de commissie een kwalitatief hoogwaardige reeks monumentenrapporten betreffende bijna alle gemeentedelen samengesteld en in boekvorm aangeboden aan Burgemeester en Wethouders. In die rapporten deed de commissie concrete voorstellen tot plaatsing van monumentwaardige objecten op de gemeentelijke monumentenlijst. Die adviezen leidden niet tot integrale goedkeuring door college en gemeenteraad, maar veel van de voorstellen werden door de gemeenteraad overgenomen en vastgelegd in een gemeentelijk monumentenbeleid.