Overzicht relaties

Museum De Cruquius te Cruquius

Hierarchisch bovenliggend
Voorgangers en opvolgers
Identiteit
Andere namen
Stichting Haarlemmermeermuseum De Cruquius te Cruquius
Beschrijving
Bestaansperiode
Einddatum
1934
Plaatsen
Cruquius
Geschiedenis

Het Haarlemmermeer was rond 1500 ontstaan uit drie veenmeren, het Spieringermeer in het noorden, het Haarlemmermeer in het midden en het Leidsemeer in het zuiden. Deze uitgebreide waterplas was een bedreiging gaan vormen voor steden als Leiden, Haarlem en Amsterdam. Al vroeg ontstonden plannen om het Haarlemmermeer droog te pompen. Als één van de eersten pleitte molenbouwer en waterbouwkundige Jan Adriaensz. Leeghwater (1575-1650) voor het leegpompen van het meer. Zijn plan om het Haarlemmermeer met 200 poldermolens droog te pompen kreeg echter geen draagvlak vanwege de hoge kosten en scheepvaart- en visserijbelangen van Leiden en Haarlem. Het zou tot 1836 duren tot de dreiging van het Haarlemmermeer op Leiden en Amsterdam de landelijke overheid dwong tot het opstellen van een plan voor droogmaling van het meer. De Commissie van beheer en toezicht over de droogmaking van het Haarlemmermeer werd benoemd bij K.B. van 22 mei 1839 nr. 69 en op 4 juni van datzelfde jaar geïnstalleerd. De commissie had voornamelijk een voorbereidende en uitvoerende taak en deed voorstellen tot besluiten aan de minister van Binnenlandse Zaken en de koning. De droogmaking vond niet plaats met windkracht in de vorm van windmolens zoals Leeghwater had voorzien maar met stoomkracht. De drie krachtige stoomgemalen waren De Leeghwater (bij Kaagdorp), De Cruquius (bij Heemstede) en De Lynden, ook wel De Lijnden (bij Sloten). In 1852 was het Haarlemmermeer drooggelegd. Daarna hield De Cruquius de polder droog tot 1912 toen het een reservegemaal werd om uiteindelijk op 10 juni 1933 buiten bedrijf te worden gesteld. Het stoomgemaal werd niet gesloopt dankzij de inzet van de in 1934 opgerichte Stichting De Cruquius die er een museum van maakte en het stoomgemaal ging onderhouden. Op 1 januari 2014 fuseerde het Museum De Cruquius met de Stichting Meer-Historie en de Stichting Historisch Museum Haarlemmermeer tot Stichting Haarlemmermeermuseum De Cruquius.

Beheer
Identificatiecode van de instelling
Noord-Hollands Archief
Publicatiestatus
Definitief
Niveau van detaillering
Gedeeltelijk
URL (permalink)
https://hdl.handle.net/10648/1a6bc739-ce5e-41ff-a0c9-3a10711747eb