In 1876 werd het 's Rijks Museum te Amsterdam gescheiden in twee aparte instellingen: het Rijksmuseum van Schilderijen en het Rijksprentenkabinet. De twee organisaties bleven aanvankelijk nog in het Trippenhuis aan de Kloveniersburgwal gevestigd. Intussen was de stichting van een nieuw Rijksmuseumgebouw voor Nederlands belangrijkste kunstverzamelingen tot stand gekomen. De bouw was in 1883 grotendeels voltooid. Het achterliggende idee achter het Rijksmuseum was het samenbrengen van alle nationale vormen van kunst. De prent- en tekenkunst was geconcentreerd in het Rijksprentenkabinet, dat in 1884 werd ondergebracht in de westelijke benedenvleugel. De algemene leiding van het Rijksmuseum was in handen van een hoofddirecteur. Hij droeg ook zorg voor het algemeen beheer van het gebouw en was belast met personeelszaken. De directeuren van de in het Rijksmuseum gevestigde musea hadden volledige vrijheid op kunstzinnig terrein. De hoofddirecteur hield wel contact met de kunsten, omdat hij tevens directeur van het Rijksmuseum van Schilderijen was. De controle op het beleid van de hoofddirecteur en de directeuren werd uitgeoefend door een Commissie van Toezicht, die ook een adviserende taak had. Vanaf de jaren 20 had de hoofddirecteur de mogelijkheid om ook zelf het beleid ten aanzien van de kunst te kunnen bepalen. Op 25 augustus 1939 werd als gevolg van de gespannen situatie in Europa het Rijksmuseum voor publiek gesloten. Vervolgens werden de belangrijkste voorwerpen geëvacueerd. Na de bevrijding in mei 1945 keerden de geëvacueerde kunstschatten ongeschonden terug uit de schuilkelders en kon met de herinrichting van het Rijksmuseum een begin gemaakt worden.