De Volksuniversiteit Velsen en omstreken is opgericht in 1955 als commissie van de Culturele Stichting De Velser Gemeenschap. Deze laatstgenoemde stichting, opgericht in 1953, wilde burgerzin aankweken, een gezonde gemeenschapsgedachte verwezenlijken, de sociale en culturele vorming van de bevolking stimuleren en dit werk coördineren. Sinds 1980 staat de Volksuniversiteit Velsen en omstreken als stichting op eigen benen. De Volksuniversteit heeft als doelstelling iedereen de gelegenheid te bieden tot verdere uitbreiding en verdieping van zijn of haar algemene ontwikkeling. Aanvankelijk was het cursusaanbod vooral gericht op talen. Na 1990 kwam hierin verandering en werden ook cursussen op cultureel gebied aangeboden. Het cursusprogramma werd vanaf 1992 uitgebreid met lezingen en excursies.