Prof. dr. Adolf Emile (Dolf) Cohen (1913-2004), zoon van Hendrik Cohen (1879-1945) en Flora Polak (1885-1945), studeerde in Leiden geschiedenis met Nederlandse taal- en letterkunde als uitgebreid bijvak. Hij verwierf daarvoor lesbevoegdheid en is als leraar Nederlands en geschiedenis verbonden geweest aan het Joods Lyceum te Haarlem. Hij is van 1945-1960 werkzaam geweest op het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie, later Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. In 1959 werd hij benoemd tot hoogleraar middeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit van Leiden, van 1972-1976 was hij ook rector magnificus aldaar. Tot de zomer van 1941 bezochten de meeste joodse kinderen een gewone - meestal openbare - school. In augustus 1941 werden de lagere en middelbare scholen door de Duitse bezetter 'gezuiverd'. Dit hield in dat alle joodse leerlingen van de scholen werden verwijderd. De gemeente Haarlem kreeg de opdracht om joodse kinderen uit Haarlem en omstreken apart onderwijs aan te bieden. In het gebouw Insulinde aan de Zijlweg 123 kwam een instelling voor lager onderwijs. In de Wilhelminastraat 43a (op last van de Duitse bezetter Schouwburgstraat geheten) werd het Joods Lyceum gevestigd. Drs. S. Elte, leraar Frans, werd tot rector benoemd. Eind september 1941 vond de inschrijving plaats en begin oktober van dat jaar ging de cursus van start. Het lyceum telde circa 90 leerlingen. Ongeveer 45 leerlingen waren uit Haarlem afkomstig. De leerlingen werden geplaatst in de klassen waarin zij op hun vorige school waren toegelaten. De ULO-leerlingen kwamen terecht in de HBS-klassen 3B en 4A. Kleine groepen werden zoveel mogelijk in het lesrooster gecombineerd. Het lyceum ging met een afnemend aantal leerlingen door tot in februari 1943. Op 15 februari 1943 moesten alle joden uit Haarlem en omgeving hun woonplaats verlaten hebben. Zij moesten zich in Amsterdam vestigen. De Duitse bezetter wilde alle nog in Nederland verblijvende joden in het getto van Amsterdam concentreren.