Identiteit
Parallelle namen
Directie Bijzondere Vraagstukken van Arbeidsverhoudingen
Afdeling Arbeidsverhouding
Directie Arbeidsverhouding en Bezitsvorming
Afdeling Arbeid II
Andere namen
AV
Beschrijving
Bestaansperiode
Begindatum
1946
Geschiedenis

Op 15 februari 1946 werd de naoorlogse organisatie van het ministerie van Sociale Zaken vastgesteld. Daarbij werd ook de zogeheten afdeling Arbeid II ingesteld. Deze afdeling was gericht op het uitvoeren van de Bedrijfsradenwet, de Wet op het algemeen verbindend en onverbindend verklaren van bepaling van collectieve arbeidsovereenkomsten en het BBA 1945. Daarnaast werd een wettelijke regeling van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (PBO) bij deze afdeling voorbereid. 

 

In oktober 1947 werd de naam van de afdeling gewijzigd in afdeling Arbeidsverhoudingen. In 1950 werd in verband met de Wet op de Ondernemingsraden de taak ten aanzien van bedrijfsorganisatie herzien: ‘Bemoeiingen met wettelijke regelingen betreffende ondernemingsraden en de organisatie van het bedrijfsleven.’ In oktober 1951 vroeg de chef van de afdeling Arbeidsverhoudingen de minister in de taakomschrijving tot uitdrukking te brengen dat men bij de afdeling meer werkzaamheden verrichtte dan alleen uitvoering van wettelijke regelingen. Het ging daarbij om coördinatie van de samenwerking van het ministerie en de PBO in de Sociaal-Economische Raad en ‘bemoeienis met vraagstukken op bedrijfsorganisatorisch gebied die soms niet een wettelijke grondslag hebben.

 

Hierdoor werd voor genoemde zaken in juni 1952 een nieuwe taakomschrijving vastgesteld. Wat betreft de taak ten aanzien van het BBA 1945 werd in de beschikking van 1953 een voorbehoud gemaakt ter zake van herplaatsing, aanstelling en ontslag. Deze taak werd formeel ondergebracht bij het Rijksarbeidsbureau, dat onder de directie voor de Arbeidsvoorziening ressorteerde. Ook werd ‘de behandeling van andere zaken, verband houdende met arbeidsverhoudingen (voor zover niet elders in de beschikking genoemd)’ opgenomen in de taakbeschrijving van 1953.

 

Per januari 1962 werd de afdeling opgewaardeerd tot Hoofdafdeling Arbeidsverhoudingen onder de Directie Sociale Voorzieningen en Arbeidsverhoudingen. Een jaar later reeds werd de directie herdoopt tot Directoraat-generaal voor Sociale Voorzieningen en Arbeidsverhoudingen (DG SV en AV) waarin de Afdeling Arbeidsverhoudingen onder de Hoofdafdeling Arbeidsverhoudingen en
Bezitsvorming werd gebracht.

 

In 1964 werd de Directie Algemene Beleidsaangelegenheden (ABA) opgericht. Deze directie nam onder andere de economische aangelegenheden van de Hoofdafdeling Arbeidsverhoudingen over. In 1966 werd bij het DG SV en AV de zelfstandige Directie Arbeidsverhoudingen en Bezitsvorming gecreëerd. Deze zou niet lang bestaan (formeel tot 1-3-1968), want per 1 april 1967 kwamen ook de overige zaken over naar de directie ABA en werd daar een Hoofdafdeling Arbeidsverhoudingen ingesteld. ABA groeide uit tot een directoraat-generaal per 1 oktober 1968. Daarbij werd de Directie Arbeidsverhoudingen ingesteld.

 

In 1981 werd de naam gewijzigd in Directie Bijzondere Vraagstukken van Arbeidsverhoudingen. Deze werd tien jaar later weer veranderd in Directie Arbeidsverhoudingen. Bij de grote reorganisatie van 1994 werden de DG’s opgeheven en werd de Directie  Arbeidsverhoudingen een zelfstandige directie onder de bestuursraad van het ministerie.

 

Per 1 januari 2002 werd het Ministerie van Sociale Zaken wederom gereorganiseerd en de Directie Arbeidsverhoudingen opgeheven. De taken werden overgenomen door de gelijknamige nieuwe Directie Arbeidsverhoudingen ressorterend onder het Directoraat-Generaal Arbeidsverhoudingen en Internationale Betrekkingen (AVIB/AV), 2002-2008. Deze directie werd met ingang van 1 januari 2009 opgevolgd door de Directie Arbeidsverhoudingen van het Directoraat-Generaal Werk.

Functies en activiteiten

In de loop van het bestaan is de taakstelling van de Directie Arbeidsverhoudingen en voorgangers diverse malen gewijzigd. Waar in het begin de uitvoering van wettelijke regelingen de basis vormde, verschoof dit naar een rol die steeds meer gericht was op het maken van beleid. Bij de instelling van de directie in 1968 luidde de taakomschrijving als volgt: 

- het behartigen van het arbeidsvoorwaardenbeleid in de markt- en collectieve sector;
- het behandelen van rechtspositionele en andere specifieke vraagstukken op het terrein van de arbeidsverhoudingen; verrichten van werkzaamheden op het gebied van de (on)gelijke behandeling van mannen en vrouwen, alsmede andere (non-)discriminatie bij de arbeid;
- het ontwikkelen van het externe beleid betreffende medezeggenschap en overlegstructuren.

 

Bij de reorganisatie van 1995 werd het takenpakket uitgebreid en was de directie verantwoordelijk voor:

- het arbeidsvoorwaardenbeleid;
- het systeem van arbeidsvoorwaardenvorming, de institutionele vormgeving van arbeidsverhoudingen en de advies- en overlegstructuren;
- een basisniveau van bescherming en ordening voor werknemers op rechtspositioneel gebied en op bedrijfsorganisatorisch gebied met het accent op de organisatie en inhoud van de arbeid;
- rechtspositionele aspecten met betrekking tot arbeid en inkomen, waaronder flexibilisering en deeltijdarbeid;
- de gelijkberechtiging en emancipatie in arbeid en inkomen;
- de medezeggenschap van werknemers;
- de arbeids- en rusttijden en werktijdverkorting;
- het adviseren en informeren over ontslagtaken;
- het beleid met betrekking tot de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie.

 

Vanaf 2002 kende de directie de volgende beleidsgebieden, waarbij de taken onderverdeeld waren bij de diverse afdelingen:

- het collectieve arbeidsvoorwaardenbeleid;
- het systeem van arbeidsvoorwaardenvorming;
- de medezeggenschap van werknemers;
- de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie;
- de sociaaleconomische aspecten betreffende minimumloon en minimumvakantiebijslag;
- de coördinatie van internationale aangelegenheden m.b.t. arbeidsverhoudingen;
- de Subsidieregeling kwaliteit arbeidsverhoudingen;
- de arbeids- en rusttijden;
- het combineren van arbeid met zorgtaken en andere activiteiten (waaronder kinderopvang en financiering daarvan);
- de deeltijdarbeid en aanpassing van de arbeidsduur;
- het terugdringen van de administratieve lastendruk;
- de financiële aspecten van pensioenen;
- de wettelijke regelingen op het terrein van aanvullende pensioenen (en de verplichtstelling daarvan);
- het ouderenbeleid.

 

Structuur

1995-2001:

- Bureau Bedrijfsvoering (AV/BB);

Dit bureau was verantwoordelijk voor alle interne bedrijfsvoeringsprocessen, waaronder werd verstaan de management-, administratieve, secretariële, personele en financiële ondersteuning, automatisering, informatievoorziening, archivering en huisvesting.

 

- Afdeling Arbeidsvoorwaardenvorming en Medezeggenschap (AV/A&M);

Deze afdeling was verantwoordelijk voor het beleid met betrekking tot:

- het onderhouden en ontwikkelen van de overlegstructuur met de sociale partners op centraal en decentraal niveau;
- de ordening in de arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaardenvorming, bijvoorbeeld de Wet collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) en de Wet algemeen verbindendverklaring van CAO-bepalingen (AVV);
- de medezeggenschapsstructuur voor werknemers, onder andere de Wet op de ondernemingsraden (WOR);
- de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie;
- de arbeids- en rusttijden.

 

- Afdeling Rechtspositionele Vraagstukken (AV/RV).

De afdeling was verantwoordelijk voor het beleid met betrekking tot:

- het ontwikkelen en in stand houden van een basisniveau van bescherming en ordening voor werknemers op rechtspositioneel en op bedrijfsorganisatorisch gebied met het accent op de organisatie en inhoud van de arbeid;
- rechtspositionele aspecten met betrekking tot arbeid en inkomen, waaronder ontslagrecht, flexibilisering en deeltijdarbeid;
- de gelijkberechtiging en emancipatie in arbeid, zorg en inkomen;
-het adviseren en informeren over ontslagtaken (BBA 1945).

 

 

2002-2005:

- Afdeling Collectieve Arbeidsvoorwaardenvorming en Medezeggenschap;

De afdeling Collectieve Arbeidsvoorwaardenvorming en Medezeggenschap was verantwoordelijk voor het beleid met betrekking tot:

- collectieve arbeidsvoorwaarden met inbegrip van het beleid betreffende het algemeen verbindend en het onverbindend verklaren van bepalingen van collectieve arbeidsovereenkomsten;
- het systeem van arbeidsvoorwaardenvorming, de institutionele vormgeving van arbeidsverhoudingen en de advies- en overlegstructuren op het terrein van de arbeidsverhoudingen;
- de medezeggenschap van werknemers;
- de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie;
- de sociaaleconomische aspecten betreffende de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag;
- de coördinatie van internationale aangelegenheden die de directie Arbeidsverhoudingen betreffen;
- de Subsidieregeling kwaliteit arbeidsverhoudingen, waaronder de beoordeling van subsidieaanvragen op grond van die regeling.

 

- Afdeling Individuele Rechtsbescherming;

De afdeling Individuele Rechtsbescherming is verantwoordelijk voor het beleid met betrekking tot:

- het ontwikkelen en in stand houden van een basisniveau van arbeidsrechtelijke bescherming voor werknemers, waaronder de inrichting van het ontslagstelsel;
- de bevordering van flexibiliteit in de individuele arbeidsverhoudingen;
- de overheidstoetsing van ontslag ex artikel 6 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945;
- werktijdverkorting ex artikel 8 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945;
- de gelijkberechtiging bij de arbeid, waaronder werving en selectie, van mannen en vrouwen, allochtonen en autochtonen, voltijders en deeltijders, vast en tijdelijk personeel en naar leeftijd;
- de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag, met uitzondering van de sociaal- economische aspecten;
- de Wet op de medische keuringen voor zover het betreft de verantwoordelijkheid van het ministerie;
- arbeids- en rusttijden (vanaf 2005);
- de inhoudelijke secretariële ondersteuning van het Departementaal Overlegorgaan Emancipatie.

 

- Afdeling Werk, Tijd en Zorg;

De afdeling Werk, Tijd en Zorg was verantwoordelijk voor het beleid met betrekking tot:

- arbeids- en rusttijden (tot 2005);
- het combineren van arbeid met zorgtaken en andere activiteiten en verantwoordelijkheden van werknemers;
- aanpassing van de arbeidsduur;
- deeltijdarbeid;
- de coördinatie voor de directie Arbeidsverhoudingen van: de begrotingsvoorbereiding en verantwoording;
- de coördinatie van de inbreng in het Nationaal Actie Programma (werkgelegenheid);
- de coördinatie van de terugdringing van administratieve lastendruk.

In maart 2005 werd de benaming van deze afdeling gewijzigd in afdeling Arbeid en Zorg en werd het deze afdeling ook verantwoordelijk voor het beleid met betrekking tot:

- kinderopvang, waaronder de financiering en de kwaliteit van kinderopvang;
- flankerende projectsubsidies voor kinderopvang;
- onderzoek en beleidsinformatie;
- de Regeling uitbreiding kinderopvang en buitenschoolse opvang en de Regeling uitkeringen kinderopvang 2004;
- de beoordeling van aanvragen voor projectsubsidies voor kinderopvang.

 

- Afdeling Pensioenbeleid;

De afdeling Pensioenbeleid was verantwoordelijk voor het beleid met betrekking tot:

- de wettelijke regelingen op het terrein van de aanvullende pensioenen;
- de verplichtstelling van aanvullende pensioenregelingen;
- de fiscale aspecten van pensioenen;
- de coördinatie van het departementale ouderenbeleid.

 

- projectafdeling Kinderopvang (2003-2004);

De projectafdeling Kinderopvang (periode 2003-2004) was verantwoordelijk voor het beleid met betrekking tot:

- kinderopvang, waaronder de financiering en de kwaliteit van kinderopvang;
- de capaciteitsuitbreiding van de kinderopvang via de Regeling uitbreiding kinderopvang en buitenschoolse opvang;
- de adviestabel ouderbijdragen kinderopvang.
- de taken met betrekking tot kinderopvang genoemd in het besluit van de secretaris-generaal van het ministerie (BSG/2003/31302, Staatscourant No.79, 2003), de voorbereiding van de in dat besluit genoemde overeenkomsten en de beoordeling van subsidieaanvragen betreffende:

- het flankerend beleid met betrekking tot uitbreiding van de kinderopvang;
- het flankerend beleid met betrekking tot nieuwe wetgeving;
- de stimulering van onderzoek en ontwikkeling;
- het arbeidsmarktbeleid voor de kinderopvangsector.

 

- Bureau Bedrijfsvoering (vanaf 2004 het Directiesecretariaat).

Het hoofd van het Bureau Bedrijfsvoering, vanaf 2004 Directiesecretariaat is verantwoordelijk voor alle interne processen betreffende de bedrijfsvoering van de directie Arbeidsverhoudingen, waaronder de management-, administratieve-, secretariële-, personele-, en financiële ondersteuning, automatisering, informatievoorziening, archivering en huisvesting.

 

Relaties
Beheer
Identificatiecode van de instelling
Doc-Direkt
Publicatiestatus
Definitief
Niveau van detaillering
Gedeeltelijk
URL (permalink)
https://hdl.handle.net/10648/75e89df4-02fd-41e9-855a-c8c07e9d15ab
Bronnen

Staatsalmanak 1951, 1956, 1960, 1966, 1971, 1976

Drs. E. Burger, Werkende arbeidsverhoudingen: Een institutioneel onderzoek in het kader van PIVOT op het terrein van rijksoverheid en arbeidsverhoudingen (1940) 1945-1994. PIVOT-rapport nummer 114. ’s-Gravenhage 2000.

Anoniem, Het verdiende loon deel 2: Een herzien institutioneel onderzoek op het terrein van inkomens- en arbeidsvoorwaardenbeleid over de periode 1940-2004. PIVOT-rapport nummer 47. Concept-versie. ‘s-Gravenhage augustus 2004.

 ‘Algemeen organisatie- en mandaatbesluit SZW 1995’ (Staatscourant 1995, nr. 100 / p. 1-20)

Organisatie-, mandaat- en volmachtbesluit directie Arbeidsverhoudingen 2000 (Staatscourant 11 september 2000, nr. 175 / pag. 19)

Organisatie-, mandaat- en volmachtbesluit SZW 2002 (Staatscourant van 7 januari 2002, nr. 4 / p. 23)

Organisatie-, mandaat- en volmachtbesluit directie Arbeidsverhoudingen 2002 (Staatscourant 18 januari 2002, nr. 13 / pag. 11)

Organisatie-, mandaat- en volmachtbesluit directie Arbeidsverhoudingen 2003 (Staatscourant 16 september 2003, nr. 178 / pag. 16 2)

Organisatie-, mandaat- en volmachtbesluit SZW 2004 (Staatscourant van 29 december 2003, nr. 250 / p. 39)

Organisatie-, mandaat- en volmachtbesluit directie Arbeidsverhoudingen 2004 (Staatscourant 29 juni 2004, nr. 121 / pag. 17 2)

Organisatie-, mandaat- en volmachtbesluit directie Arbeidsverhoudingen 2005 (Staatscourant 21 februari 2005, nr. 36 / pag. 21 2)

Organisatie-, mandaat- en volmachtbesluit SZW 2009 (Staatscourant van 23 december 2008, nr. 2380/ p. 1-26)