Identiteit
Andere namen
SIOD
Beschrijving
Bestaansperiode
Begindatum
2002-01-01
Einddatum
2011-12-31
Geschiedenis

De Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD) werd in 2002 opgericht als bijzondere opsporingsdienst van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en zou tot 1 januari 2012 operationeel blijven. De SIOD was een van de vier bijzondere opsporingsdiensten van de rijksoverheid. De andere waren de FIOD (Ministerie van Financiën) de VROM IOD (Inlichtingen en Opsporingsdienst van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de AID (Algemene Inspectiedienst van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie).

 

De SIOD maakte tot 01-01-2008 ook gebruik van de diensten van buitengewone opsporingsambtenaren. Vaak waren dit inspecteurs werkzaam bij de dienst die ook voor een aantal strafbare feiten een proces-verbaal mochten opmaken. 

 

De SIOD werd in maart 2011 door het College Bescherming Persoonsgegevens op de vingers getikt. De gegevens die door de SIOD werden verzameld voor fraudeonderzoek moesten binnen twee maanden worden vernietigd. Ook moesten mensen naar wie een onderzoek liep, op de hoogte worden gebracht, iets waar de SIOD op straffe van een forse boete gehoor aan gaf.

Functies en activiteiten

Het werkgebied omvat SZW-wetgeving op het terrein van de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid. Financieel en digitaal rechercheren zijn belangrijke opsporingsmethoden. De SIOD beschikt over een eigen criminele inlichtingeneenheid (CIE). De opsporing omvat onder andere georganiseerde vormen van uitkeringsfraude, illegale tewerkstelling, fraude met subsidies, detacheringsfraude, identiteitsfraude en de aanpak van uitbuiting op de arbeidsmarkt en vormen van mensenhandel. De hoofddoelstelling van de SIOD is ‘de bestrijding van crimineel ondernemerschap’. Zogeheten criminele ondernemers willen door het plegen van strafbare feiten zoveel mogelijk winst behalen, vaak ten koste van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt.

 

De SIOD is meer dan een ‘opsporingsfabriek’. Hij spoort niet alleen strafbare feiten op, maar maakt ook een eind aan de achterliggende constructies en netwerken. Dit heeft een preventief effect, want hierdoor kunnen strafbare feiten in de toekomst worden voorkomen. De SIOD werkt nauw samen met onder andere de Arbeidsinspectie, de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD), politie, Marechaussee en het Openbaar Ministerie. Door het verzamelen en analyseren van opsporingsinformatie krijgt de SIOD meer kennis van de manier waarop criminele ondernemers kunnen worden bestreden. Zo kan men ook betere keuzes maken bij de aanpak van branches en bij de opsporingsmethoden, maar dankzij deze informatie krijgt men ook een beter beeld van mogelijke frauderisico’s.

 

Gemeenten konden bij de SIOD melding maken van grotere fraudegevallen en een beroep doen voor de inzet van bijzondere opsporingsmiddelen. De SIOD was actief als bestrijder van arbeidsuitbuiting en georganiseerde illegale arbeid, maar ook de aanpak van uitkerings- en subsidiefraude behoorde tot het werkgebied van de SIOD. Gemeenten beschikten over eigen sociale rechercheurs of maakten gebruik van samenwerkingsverbanden om opsporingsonderzoeken naar uitkeringsfraude aan te pakken. Wanneer was het dan zinvol om de SIOD te benaderen? De SIOD kon worden ingeschakeld als het schadebedrag de ondergrens van €10.000 uit de aanwijzing sociale zekerheidsfraude overschreed. De hoogte van het schadebedrag (boven de grens) was echter niet het enige criterium. Als het fraudes betrof die een gemeente zelf goed kon vaststellen en afdoen, dan had het inschakelen van de SIOD geen meerwaarde. De SIOD kon wel in beeld komen als het om georganiseerde verbanden ging waarin uitkeringsfraude plaatsvond en als de uitkeringsfraude onderdeel uitmaakte van grotere constructies waarin andere vormen van criminaliteit speelden. Ook als de door de gemeente gesignaleerde fraude zodanig was dat de inzet van bijzonder opsporingsmiddelen, zoals observatie, inzet van camera’s etc., noodzakelijk was, kon een gemeente zich tot de SIOD wenden. De SIOD voerde dan onderzoeken in samenwerking met de betreffende gemeente uit. In al deze gevallen was de inzet van de SIOD kosteloos. 

       

Subsidiefraudes op het gebied van SZW, zoals fraude met re-integratiesubsidies, behoorden eveneens tot het domein van de SIOD. Ook voor aanpak van subsidiefraude konden gemeenten aankloppen bij de SIOD waarbij dezelfde criteria als bij uitkeringsfraude van toepassing waren. De SIOD kon niet alle meldingen in behandeling nemen, maar maakte samen met het Openbaar Ministerie een selectie uit de ontvangen meldingen. Als de melding niet in behandeling werd genomen, werd dat teruggekoppeld aan de gemeente met een nadere toelichting.

Structuur

De Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst bestond bij oprichting uit een hoofdvestiging in Den Haag van waaruit ook de centrale aansturing van de regionale vestigingen elders in het land plaatsvond. De uitvoering van strafrechtelijke onderzoeken was verdeeld over drie regio’s: Noord-Oost, Zuid en West.[1] Elke regio heeft een regiokantoor, respectievelijk Arnhem, Breda en Den Haag en een steunpunt: Groningen, Roermond en Amsterdam. In 2008 werd bekend dat het steunpunt in Groningen op 1 januari 2011 zou worden gesloten.[2]

 

Afdelingen van de SIOD [3][4][5][6]

 

Afdeling Opsporingsbeleid en Innovatie (OB&I), 2003-2009.

Taken 2003-2004: Beleidsmatig, vaktechnisch en juridisch ondersteunen van de recherche/SIOD; faciliteren van alle samenwerking van de SIOD; vertalen van algemeen beleid van het ministerie naar opsporingsbeleid en het vertalen van signaleringen van de SIOD naar concrete beleidsaanbevelingen; ondersteunen van het MT van de SIOD.

 

Taken 2004-2006: Bovenstaande en het ontwikkelen en coördineren van de implementatie van kwaliteits- en procesmanagement.

 

Taken 2006-2009: Bovenstaande m.u.v. ondersteunen van het MT, daarvoor in de plaats kwam de taakomschrijving: interne communicatie.

 

Taakopvolger: Afdeling Strategie, Ketensamenwerking en Opsporingsondersteuning (SKO), 2009-2012.

Taken: Gelijk aan OB&I vanaf 2006.

 

Afdeling Recherche, 2003-2006.

Taken 2003-2004: Selecteren, voorbereiden en uitvoeren van (internationale, landelijke en regionale) onderzoeken en het treffen van de benodigde maatregelen tijdens de onderzoeken; rapporteren over de opsporingsonderzoeken aan de directeur SIOD en het Openbaar Ministerie.

 

Taken 2004-2006: Bovenstaande en het ontwikkelen en uitvoering van het beveiligingsbeleid van de SIOD.

 

Taakopvolgers: Afdeling Recherche Regio West, afdeling Recherche Regio Noord-Oost, afdeling Recherche Regio Zuid, 2006-2009.

 

Taakopvolgers: Afdeling Recherche Regio Noord, afdeling Recherche Regio Zuid, 2009-2012.

 

Afdeling Opsporingsinformatie en Expertise (O&E), 2003-2009.

Taken 2003-2004: Leveren van kwalitatieve en kwantitatieve informatie als input voor strategische- en beleidskeuzes; coördineren van de informatie-uitwisseling met andere relevante partnerorganisaties; op specialistisch gebied participeren in of ondersteunen van SIOD-opsporingsonderzoeken; ontwikkelen van kennismanagement binnen de SIOD.

 

Taken 2004-2009: Bovenstaande en het ontwikkelen en uitvoeren van het informatiebeleid van de SIOD.

 

Taakopvolger: Afdeling Informatie & Intelligence (I&I), 2009-2012.

Taken 2009-2012: Behalve bovenstaande (m.u.v. het informatiebeleid) vielen ook het leidinggeven aan de criminelen inlichtingen eenheid, leidinggeven aan het SZW-informatieknooppunt en het ondersteunen van gemeenten en interventieteams met analyse en onderzoek onder de taken van I&I. 

 

Bureau Bedrijfsvoering (BB) 2003-2004,

Taken 2003-2004: Ontwikkelen en vormgeven van het beleid van de SIOD met betrekking tot personeel, informatie, organisatie, financiën, algemene zaken en huisvesting; coördineren, mede-ontwikkelen en het vormgeven van het kwaliteitsmanagement en de planning en control binnen de SIOD; opstellen van bedrijfsvoeringsplannen met betrekking tot het beleid op PIOFACH-gebied; adviseren van het management over de bedrijfsvoering; voeren van de administratie over de bedrijfsvoering.

 

Taakopvolger: Afdeling Planning, Control en Interne Beleidsontwikkeling (PCIB), 2004-2012.

Taken 2004-2006: Bovenstaande taken van BB m.u.v. het kwaliteitsmanagement.

 

Taken 2006-2009: Bovenstaande taken en het ontwikkelen en uitvoeren van het beveiligingsbeleid van de SIOD.

 

Taken 2009-2012: Bovenstaande taken en het ontwikkelen en uitvoeren van het informatiebeleid van de SIOD.

 

 

[1] Jaarverslag SIOD 2004, pag. 7

[2] Jaarverslag SIOD 2008, pag. 3

[3] Staatscourant van 18 juli 2003, nr. 136 / pag. 11

[4] Staatscourant van 5 april 2004, nr. 66 / pag. 18

[5] Staatscourant van 20 december 2006, nr. 248 / pag. 28

[6] Staatscourant van 4 maart 2009, nr. 43

Relaties
Bovenliggend niveau
Naam Periode Beschrijving
Directoraat-Generaal Uitvoeringsbeleid Werk en Inkomen (SZW) 2002 tot 2003
Algemene Leiding (SZW) 2004 tot 2008
Directoraat-Generaal Uitvoering, Handhaving en Bedrijfsvoering (SZW) 2009 tot 2009
Opvolgers
Naam Jaar van overgang Beschrijving
Inspectie SZW (SZW) 2012-01-01
Directie Opsporing (SZW) 2012
Beheer
Identificatiecode van de instelling
Doc-Direkt
Publicatiestatus
Definitief
Niveau van detaillering
Gedeeltelijk
URL (permalink)
https://hdl.handle.net/10648/20a96392-ba27-4899-9168-6fa7443c78c4
Bronnen

Staatsalmanakken 2003; 2004; 2007; 2010; 2012

SIOD Jaarverslagen 2004, 2008 en 2010

Staatscourant van 18 juli 2003, nr. 136 / pag. 11

Staatscourant van 5 april 2004, nr. 66 / pag. 18

Staatscourant van 20 december 2006, nr. 248 / pag. 28

Staatscourant van 4 maart 2009, nr. 43