Overzicht relaties

Commanderij van Sint Jan te Haarlem

Hierarchisch bovenliggend
Voorgangers en opvolgers
Identiteit
Andere namen
Rentmeester van het geestelijk kantoor van Sint Jan te Haarlem
Sint Jansklooster te Haarlem
Beschrijving
Bestaansperiode
Begindatum
1310
Einddatum
1625
Plaatsen
Haarlem
Geschiedenis

De Commanderij van Sint Jan, ook wel Sint Jansklooster genoemd, heeft haar ontstaan te danken aan een schenking van Gerard van Tetterode, telg van een adellijk Kennemer geslacht en kanunnik van het Utrechtse kapittel van Sint Marie. Op 17 juli 1310 vermaakte hij aan het klooster van Sint Catharina van de orde van Sint Jan te Utrecht zijn huis te Haarlem en zijn landerijen aldaar en te Monsterambacht. Nog hetzelfde jaar bekrachtigde bisschop Guy van Utrecht deze schenking en konden de ridders van Sint Jan in Haarlem hun intrede doen. Het klooster stond in de Jansstraat en strekte zich met de bijgebouwen, tuin, boomgaard en het daarachter gelegen gasthuis, over de gehele oppervlakte uit, welke nu door de Jansstraat, Ridderstraat en de Lange Wijngaardstraat wordt begrensd. Jacob van Denemarken, bisschop van Zuda (Zuden), groot gunsteling van Graaf Willem III van Holland en Henegouwen, zou de eigenlijke stichter van het Sint Jansklooster te Haarlem worden. Na de inkomstenvermeerdering ten gevolge van de schenking van Wouter van Egmond liet hij in 1316 een nieuwe vorstelijke woning in de Jansstraat bouwen, waaraan hij in 1316/1317 een kerk toevoegde. Een groot aantal andere schenkingen maakte de commanderij weldra zeer welvarend. Tijdens het beleg van Haarlem werd het klooster op 2 april 1573 geplunderd en verwoest. De kloosterlingen wisten zich door de vlucht te redden. Na hun terugkeer werden zij in het beheer van hun bezittingen hersteld, totdat in 1625 bij de dood van de laatste commandeur, Andries Pietersz. van Souwen, alle eigendommen aan de stad Haarlem vervielen. De grote omvang van de bezittingen van de Commanderij van Sint Jan, die over geheel Noord- en Zuid-Holland verspreid lagen, was verbazingwekkend. Haarlem trok hieruit zeer aanzienlijke baten en het is geen wonder, dat een aparte rentmeester met het beheer belast werd: de rentmeester van het geestelijk kantoor van Sint Jan.

Beheer
Identificatiecode van de instelling
Noord-Hollands Archief
Publicatiestatus
Definitief
Niveau van detaillering
Gedeeltelijk
URL (permalink)
https://hdl.handle.net/10648/3db62a96-b14c-449b-95f2-9473f25c8e7a