Het Collegium Medico-Pharmaceuticum, opgericht in 1692 en opgeheven in 1806, werd ook wel Collegium Medicum of Apothekersgilde genoemd. Rechtsopvolger: Plaatselijke commissie van geneeskundig toevoorzigt. De apothekers waren ook lid van het Comansgilde. Het Apothekersgilde is opgericht bij ordonnantie van 5 november 1692 (K en O, II, 106), welke een proef met leertijd voorschreef voor de toelating. De reeds vóór 1 mei 1691 bestaande apothekers moesten zich bij deken en overlieden aanmelden om ingeschreven te worden. Terwijl bepalingen waren opgenomen opdat een dokter zich niet op het gebied van de apothekers en een apotheker zich niet op dat van de dokters begaf, werd het bestuur van het gilde gevormd door een deken en vier hoofdluiden, zijnde drie doktoren en twee apothekers. Op 12 september 1693 (K en O, II, 112) werd het Chirurgijnsgilde gecombineerd met het Collegium Medico-Pharmaceuticum, dat voortaan wel kortweg Collegium Medicum genoemd werd. Het bestuur bestond toen uit drie doktoren, drie apothekers en twee chirurgijns en was bij resolutie van 15 november 1707 (K en O, II, 117) voor het leven benoemd. Verschillende bepalingen waren gemeenschappelijk, andere weer hadden betrekking op ieder gilde afzonderlijk. Op 16 november 1743 was een 'Reglement op de Beurs der Weduwen der heeren Doctoren, Chirurgijns en Apothecars' (K en O, II, 397) opgesteld. Dat er reeds vroeg een bos bestond is gebleken uit de resolutie van 19 augustus 1695 (K en O, II, 472), over een bijdrage daaraan voor de bullen van de doktoren, die aan het Collegium Medicum vertoond moesten worden. Een 'Ampliatie der Keuren en Ordonnantiën voor het Collegium Medicum en het Chirurgijnsgilde' is gearresteerd op 30 april 1795. In het Frans Halsmuseum bevindt zich een tinnen kroes van het Collegium Medicum (cat. voorw. nr. 232). Naamborden van de Opper-Commissarissen van het Collegium Medicum zijn eveneens in het museum (cat. voorw. nrs. 544-549).