In de Wet tot regeling van het Staatstoezicht op krankzinnigen van 1884 werd de plicht beschreven zorg te dragen voor de behandeling en verpleging van geestelijk gestoorden. In Nederland zijn drie rijkskrankzinnigengestichten geweest namelijk te Medemblik (1884), Grave (1895) en Woensel (1918). Het Rijkskrankzinnigengesticht te Medemblik werd in 1884 opgericht in een voormalig marine-etablissement en heeft als zodanig tot 1923 bestaan. Vervolgens werd het gesticht als Provinciaal Ziekenhuis Medemblik de derde provinciale inrichting voor de verpleging van geesteszieken. In 1967 werd het ziekenhuis gesloten. De intramurale psychiatrie werd door de provincie Noord-Holland, als enige provincie in Nederland, lange tijd een provinciale verantwoordelijkheid geacht. Het provinciaal bestuur stichtte in de loop van de tijd drie provinciale psychiatrische ziekenhuizen in respectievelijk Bloemendaal (nabij Santpoort), Castricum (Bakkum) en Medemblik. Nieuwe opvattingen over een beperkter taak van de overheid deed de provincie aan het eind van de 20e eeuw besluiten om de ziekenhuizen te privatiseren.