Overzicht relaties

Hierarchisch bovenliggend
Voorgangers en opvolgers
Beschrijving
Bestaansperiode
Begindatum
1841
Einddatum
1865
Geschiedenis

Mei 1841 werd de Afdeling Domeinen opgericht. De taken omtrent het domeinbeheer en het geldelijke beheer van wegen en vaarten werden eind 1840 overgedragen naar het Ministerie van Financiën toen het Amortisatiesyndicaat werd opgeheven. De term `domeinen' is de verzamelnaam voor de onroerende eigendommen van het Rijk. Daaronder vielen verschillende categorieën onroerende zaken als: 1. landerijen, bossen, woeste gronden, wateren, gebouwen 2. aanwassen in rivieren, stromen, zeeën zoals: gorzen en schorren, rivieroevers, ook stranden 3. tienden 4. erfpachten, grondrenten en andere zakelijke rechten op gronden van derden en 5. jacht- en visrechten op gronden en wateren van derden.

Bij het domeinbeheer wordt onderscheid gemaakt in materieel en financieel beheer. Het materieel beheer omvat met name de zorg voor het onderhoud: bij gebouwen berust die zorg bij de overheidsinstanties die daarin gehuisvest zijn. Het financieel beheer voorziet in de uitoefening van de rechten en de nakoming van de verplichtingen van de Staat als eigenaar. De Dienst van de domeinen streeft ernaar de staatsdomeinen zo rendabel mogelijk te exploiteren door onderhoud, verbetering, verhuur, verpachting en verkoop of door uitgifte van gebruiksrechten (vergunningen).

Onder de afdeling Domeinen ressorteerden provinciale directies en daaronder een wisselend aantal ontvangkantoren van de domeinen. In bepaalde periodes werden die gecombineerd met het dienstvak van de Registratie. Als regel correspondeerde het ministerie alleen met de provinciale directeuren. Het feitelijk beheer werd gevoerd door de ontvangers. Zij voerden hun administratie op grond van instructies vanuit het ministerie.[1]

Functies en activiteiten

De afdeling had taken omtrent:

- beheer van de domeinen van het Rijk en de domeinen van oorlog;

- geldelijk beheer van de grote wegen, vaarten, kanalen en veren van het rijk;

- gerechtelijke en vrijwillige consignaties;[2]

- enkele specifieke taken zijn: het beheer van vicarieën, het beheer van onbeheerde nalaten­schappen en de uitbetaling van onveranderlijke lasten, de registratie van alle goederen en rechten (in leggers en memorialen) en de inning en betaling van domaniale gelden.[3]

 

 

 

Relaties
Bovenliggend niveau
Naam Periode Beschrijving
Ministerie van Financiën 1841 tot 1865
Opvolgers
Naam Jaar van overgang Beschrijving
9e Afdeling Registratie en Domeinen (Financiën) 1865
Beheer
Identificatiecode van de instelling
Nationaal Archief
Publicatiestatus
Definitief
Niveau van detaillering
Gedeeltelijk
URL (permalink)
https://hdl.handle.net/10648/70db6b39-aabd-4980-864e-48078bc2a7eb
Bronnen

[1] F.J.M. Otten, Gids voor de archieven van de ministeries en de Hoge Colleges van Staat 1813-1940 (Den Haag 2004) 296 en 302-303.

[2] Staatsalmanak 1860.

[3] Otten, Gids voor de archieven van de ministeries en de Hoge Colleges van Staat 1813-1940 (Den Haag 2004) 296 en 302-303.