Overzicht relaties

 Hierarchisch bovenliggend
Voorgangers en opvolgers
Beschrijving
Bestaansperiode
Begindatum
1917
Einddatum
1919
Rechtsvorm
Rijksoverheid
Begindatum rechtsvorm
1917
Einddatum rechtsvorm
1919
Geschiedenis

In september 1917 werd de afdeling Crisiszaken opgericht. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was een actiever economisch beleid van de centrale overheid nodig. Al in augustus 1914 kwam het tot de oprichting van een Rijksbureau voor Distributie van Graan en Meel. In de jaren daarna volgde talrijke andere crisisinstellingen. Aanvankelijk waren verschillende afdelingen van het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel belast met de behandeling van crisiszaken.

In 1917 vond een concentratie plaats van deze taken door de oprichting van een afdeling Crisiszaken. De afdeling bestond uit een zevental bureaus en was onder leiding van een directeur-generaal. In april 1919 werd de afdeling Crisiszaken opgeheven en vervangen door een vijftal (tijdelijke) afdelingen.[1] Dit waren Crisis-Nijverheid, Volksvoeding, Vervoer, Beroep in Crisiszaken en Inspectie-Crisiszaken. De afdelingen hielden zich echter alleen nog bezig met de afwikkeling van lopende zaken en raakte daardoor al spoedig overbodig.[2]

Functies en activiteiten

De afdeling Crisiszaken had werkzaamheden verdeeld over verschillende bureaus en commissies:

- Crisiszaken. Dit waren taken omtrent alle onderwerpen die in verband staan met de bestaande omstandigheden die binnen het ministerie werden behandeld uitgezonderd van de taken omtrent comptabiliteit, landbouw, distributie van graan en meel en de textielindustrie.

- Rijksbureau voor de distributie van graan en meel behandelde alle aangelegenheden omtrent: aankoop, aanvoer, opslag en aflevering van binnen –en buitenlandse granen, peulvruchten, oliehoudende zaden en veevoederartikelen.

- Inspectie Crisispersoneel had taken omtrent: de verzameling van gegevens betreffende het personeel werkzaam bij de verschillende rijkskantoren, bureaus en commissies (in te stellen of al ingesteld tijdens de crisistijd);de inspecteur van het crisispersoneel diende de minister van Landbouw, Nijverheid en Handel van advies inzake de aanstelling, het ontslag en de salaris van het vorengenoemde personeel.

- Crisiszaken-Textielindustrie had taken omtrent: toezicht op de uitvoering van alle crisismaatregelen in verband met voortbrenging en distributie, in –en uitvoer en inbeslagneming van verzelstoffen; het hoofd van de afdeling heeft de leiding over de Rijkskantoren voor vlas, lompen en visserijbenodigdheden en regelt alle crisisaangelegenheden betreffende wol, katoen en linnen.

- Uitvoercertificatenbureau verleende, namens de minister van Landbouw, Nijverheid en Handel, vergunningen tot uitvoer van goederen naar het buitenland; behandelde alle daarop betrekking hebbende zaken en houdt controle over de uitvoer daarvan.

- Bureau voor mededelingen inzake voedselvoorziening (B.M.V.) zorgde voor de voorlichting van het publiek omtrent de toestand van de voorziening met de verschillende levensbehoeften in verband met de crisis, in het bijzonder door het geven van inlichtingen aan en het verspreiden van mededelingen door de pers.

- Rijks Centraal Administratiekantoor voor de distributie van levensmiddelen (R.D.K.). Aan dit bureau moet worden gezonden alle bestellingen op en vragen betreffende de artikelen, aangewezen overeenkomstig art. 1 van de Distributiewet 1916 met uitzondering van ongebuild tarwemeel, rogge, suiker en zeevis.[3]

Relaties
Bovenliggend niveau
Naam Periode Beschrijving
Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel 1917 tot 1919
Beheer
Identificatiecode van de instelling
Nationaal Archief
Publicatiestatus
Definitief
Niveau van detaillering
Gedeeltelijk
URL (permalink)
https://hdl.handle.net/10648/344c8555-7c4c-482d-b51a-3d1829fea335
Bronnen

[1] F.J.M. Otten, Gids voor de archieven van de ministeries en de Hoge Colleges van Staat 1813-1940 (Den Haag 2004) 254.

[2] V. van den Bergh, ‘Beschrijving van het archief. Archiefvorming. Geschiedenis van de archiefvormer. Het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel.’, Inventaris van het archief van het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel: Afdeling Nijverheid, 1906-1922 2.06.075 (Nationaal Archief 1992).

[3] Staatsalmanak 1919.