Rijks Opvoedings Gesticht Veldzicht
Voordat Veldzicht werd gesticht, was er in het gebied de bedelaarskolonie Ommerschans gevestigd. De verschillende bedelaarskolonies in Nederland werden vanwege financiële tekorten afgestoten en de Ommerschans werd weer overgedragen aan het Rijk. Deze had nieuwe plannen voor het gebied: dit keer om moeilijk opvoedbare jongens tot eerbiedwaardige burgers op te voeden, het Rijks Opvoedings Gesticht (ROG). Als bedelaarskolonie had de Ommerschans echter een slechte naam in de omgeving opgebouwd.
Er werd voor gekozen om de nieuwe inrichting iets noordelijker te bouwen dan het voormalige bedelaarsgesticht en er werd uitgekeken naar een nieuwe naam. Deze werd gevonden in de vorm van een ander gebouw gelegen in het huidige Balkbrug. De naam ‘Veldzicht’ werd overgenomen als de naam van het nieuwe gesticht, terwijl het oorspronkelijke Veldzicht werd omgedoopt tot ‘Huize de Beuk’, ook onderdeel van het huidige Veldzicht.
In de zomer van 1894 werd Veldzicht officieel in gebruik genomen als rijksopvoedingsgesticht (ROG) voor jongens en onderdeel van het ministerie van Justitie.
Het ROG bezat verder alle gronden van de bedelaarskolonie en gebruikte deze in de heropvoeding van zijn jongens – er werd driftig getuinierd, geleerd en landbouw beoefend door de pupillen. Later waren er ook mogelijkheden tot het volgen van ambachtsopleidingen.
In de tijd dat Veldzicht een forensisch psychiatrisch centrum was, werd het kerngebied van de Ommerschans als arbeidstherapie door Veldzicht onderhouden. Zo zijn de Ommerschans en Veldzicht door het verleden heen met elkaar verweven.
Rijksasyl voor Psychopathen Veldzicht
In 1930 werd het gesticht als heropvoedingsgesticht voor jongens opgeheven. Veldzicht werd geschikt gemaakt voor gedwongen verpleging van criminelen. De gedwongen verpleging was geregeld in de Psychopathenwet van 1928. Hierbij werd de maatregel terbeschikkingstelling van de regering (tbr) ingevoerd. De tbr was bedoeld voor “den ontoerekeningsvatbare psychopaath”. Om de regeling uit te kunnen voeren, was een nieuw rijksasiel nodig – Veldzicht – waar de terbeschikkinggestelden konden worden opgesloten. Veldzicht werd daardoor in 1933 het eerste Rijksasyl voor Psychopathen (rijksasiel voor psychopaten).
Aanvankelijk was bij tbr nauwelijks sprake van behandeling en stond opsluiting op de voorgrond. Na de oorlog veranderde deze opvatting en kwamen psychiatrische en psychologische behandelingen tot ontwikkeling die geleidelijk werden toegepast in tbr-inrichtingen. Vanaf 1951 kreeg de samenleving te maken met de Beginselenwet Gevangeniswezen. Daarin werden rechten en plichten van gevangenen wettelijk geregeld.
Als reactie op de kritiek die de tbr in de loop der jaren kreeg, werd het begrip tbr in 1988 vervangen door terbeschikkingstelling, afgekort tbs. De Psychopathenwetten werden vervangen door een tijdelijke regeling van de rechtspositie van tbs-gestelden. In 1997 ging de Beginselenwet Verpleging Terbeschikkinggestelden (BVT) in.
In de geestelijke gezondheidszorg wordt de term tbs-kliniek niet meer gehanteerd, maar spreekt men van een forensisch psychiatrisch centrum (fpc).
In 2013 dreigde forensisch psychiatrisch centrum Veldzicht te moeten sluiten door krimp in de tbs-sector. Dit is voorkomen. Veldzicht is sinds 1 januari 2016 een Centrum voor Transculturele Psychiatrie. Het biedt onder meer psychiatrische hulp aan mensen met een niet-westerse achtergrond.
