De eerste nationale onderwijswet stamt uit 1801. Dan begint het rijksschooltoezicht. Schoolopzieners werden onderwijsinspecteurs. In het basisonderwijs en voortgezet onderwijs kreeg de inspecteur toegangsrecht tot de school en scholen werden verplicht de inspecteur informatie te verschaffen. Als taak van de inspectie werd vastgelegd dat zij controleert of scholen zich aan wet- en regelgeving houden, dat zij oordeelt over de kwaliteit van het onderwijs, dat zij kwaliteit bevordert en rapporteert over de staat van het onderwijs.