De afdeling had onder andere de taken rondom werving, lichting en organisatie van de korpsen van de armée en nationale militie. In de beginjaren van het Koninkrijk bestond het leger uit de staande armee en de nationale militie. De armee was samengesteld uit beroepsmilitairen: zij vormden dat deel van het leger dat voortdurend op complete sterkte onder de wapenen bleef. De bedoeling was dat ook de militie zoveel mogelijk uit vrijwilligers zou bestaan, maar dat is nooit het geval geweest. In de praktijk moest dit deel van het leger voltallig worden gemaakt door loting uit ingezetenen van 19 tot 23 jaar.

Ten aanzien van de nationale militie hadden twee departementen verantwoordelijkheid. Binnenlandse Zaken zorgde voor registratie van lotelingen, de loting en keuring en de overdracht van het aangewezen contingent aan de militaire autoriteiten. Pas daarna begon de taak van het departement van Oorlog: de regeling van de inlijving, eerste oefening, opleiding, verlof, afkeuring, oproeping voor herhalingsoefeningen.

De scheiding tussen armee en militie moest, bij gebrek aan voldoende vrijwilligers voor het leger, al snel worden opgeheven. Per 1 januari 1819 werden bij de 17 regimenten infanterie de beroepsbataljons opgelost in de militiebataljons; in de jaren daarna gebeurde hetzelfde bij de andere wapens. Tot 1829 dienden ook buitenlandse huurtroepen, waaronder de regimenten Zwitsers.[1]