Het Commissariaat-Generaal voor Binnenlandse Zaken werd opgericht op 1 december 1813. In 1801 was de eerste basis gevormd van beleidsterreinen omtrent Binnenlandse Zaken. Er werden toen drie agentschappen samengevoegd die tot één departement Binnenlandse Zaken werd omgevormd. Dit waren 'Inwendige Politie', 'Nationale Opvoeding' en 'Nationale Oeconomie'. Tijdens de inlijving bij het Franse Keizerrijk in 1810-1813 bleef een afzonderlijke administratie van Hollandse departementen bestaan. Deze administratie was gevestigd in Amsterdam onder leiding van gouverneur-generaal Lebrun. Voor het binnenlands bestuur was een aparte bestuurder: baron D'Alphonse.[1]

Tot ver in de negentiende eeuw bleef Binnenlandse Zaken een zeer omvangrijk en heterogeen takenpakket behandelen. In de praktijk waren dat vaak alle zaken die niet uitdrukkelijk bij een ander departement waren onderge­bracht. In de periode 1813-1831 zijn de talrijke reorganisaties bij Binnenlandse Zaken vooral te wijten aan het wisselvallige beleid van Willem I bij zijn streven naar bezuiniging op de overheidsuit­gaven.[2]

Na het herstel van de onafhankelijkheid werd op 1 december 1813 H. van Stralen benoemd tot commissa­ris-generaal voor Binnenlandse Zaken, met een zeer breed takenpakket. Nog in 1813 echter werd de justitie opgedragen aan de Eerste president van het Hoogge­rechtshof en in januari 1814 ging de waterstaat over naar de Generale Directie van de Water­staat. De ambtenaren van de intendance van Binnenlandse Zaken werden van Amsterdam naar Den Haag overgeplaatst.[3]