Bij besluit van 15 december 1997 (ingaande 1 januari 1998) zijn de taken van het Kabinet voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken overgedragen aan de minister van Binnenlandse Zaken en het ministerie van Binnenlandse Zaken. Als gevolg hiervan is per 1998 de naam van laatstgenoemde ministerie gewijzigd naar ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
De minister voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken bleef in eerste instantie bestaan en belast met de beleidsmatige aspecten van de coördinatie van aangelegenheden betreffende de Nederlandse Antillen en Aruba alsook de beleidsmatige aspecten van de zorg voor de aan de Nederlandse Antillen en aan Aruba te verlenen hulp en bijstand. De minister van Binnenlandse Zaken was belast met de beheersmatige aspecten.
Organisatiestructuur 1998 - 2000
Na de val van het Kabinet-Kok I in mei 1998 kwam in Kok II de minister voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken niet meer terug. De taken werden belegd onder het per 1 juli ingestelde nieuwe directoraat-generaal het Directoraat Generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties (DGCZ&K). Onder DGCZ&K bestond de Directie Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken (NAAZ), waarbij de volgende taken waren belegd:
• Ontwikkelen van het samenwerkingsbeleid in algemene zin respectievelijk van het Nederlands beleid met betrekking tot de samenwerkingsrelatie met de Nederlandse Antillen en Aruba en specifiek voor de sectoren • Verzorgen van de intradepartementale en de interdepartementale coördinatie van het Nederlands beleid voor de samenwerking met de Nederlandse Antillen en Aruba
• Coördineren van het beleid van die Nederlandse departementen die Koninkrijkstaken vervullen • Zorgdragen voor de planning en voortgangsbewaking bij de verwerking van projectaanvragen in het kader van het eerdergenoemde samenwerkingsbeleid
• Zorgdragen voor het beheer van projectinformatie en budgetbewaking met betrekking tot de projecten in het kader van het eerderbedoelde samenwerkingsbeleid
De organisatiestructuur van de NAAZ was als volgt:
• Directie (bestaande uit de directeur en de plaatsvervangend directeur. De plaatsvervangend directeur was tevens coördinator van één van de beleidsvelden, in dit geval het beleidsveld Financiële Verhoudingen, Project- en Programmacoördinatie.)
• Beleidsveld Coördinatie Bestuurszaken en Strategie (CBS)
o Werkzaamheden ten behoeve van de coördinatiestructuur:
Interdepartementale coördinatie
Politieke advisering
Algemene beleidsontwikkeling
• Beleidsveld Financiële Verhoudingen, Project- en Programmacoördinatie
o Adviseren rond projecten en programma’s
o Voeren van de inhoudelijke beleidsdialoog met de Koninkrijkspartners
o Overleg met de Vertegenwoordigingen
• Afdeling projectbeheer
o Zorgdragen voor de planning en voortgangsbewaking bij de verwerking van projectaanvragen tot en met de eindafrekening hiervan, alsmede de informatievoorziening hieromtrent.
De Vertegenwoordiging van Nederland in de Nederlandse Antillen en de Vertegenwoordiging van Nederland in Aruba waren separate onderdelen van het DGCZ&K.
Organisatiestructuur 2000 – 2003
Met ingang van 1 juli 2000 werd de afkorting van het directoraat-generaal aangepast tot DGCZK en veranderde ook de benaming van de Directie Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken. De nieuwe naam werd de Directie Koninkrijksrelaties en de organisatiestructuur bleef nagenoeg hetzelfde als die van 1998, al kwamen er twee projecten (onder leiding van een projectleider) bij:
• Directie
• Beleidsveld Financiële Verhoudingen, Project- en Programmacoördinatie (PPC)
• Beleidsveld Coördinatie Bestuursbeleid en Strategie (CBS)
• Afdeling Projectbeheer (PB)
• Project- en programmafinanciering
• Projectbureau Antilliaanse Jongeren Coördinatie
o Inhoudelijke en procedurele coördinatie van de uitvoering van de nota Migratie Antilliaanse Jongeren
o Inhoudelijk voorbereiding overleg met de Antilliaanse regering inzake de migratieproblematiek van Antilliaanse jongeren en van het jeugd- en jongerenbeleid van de Nederlandse Antillen
o Zorgdragen voor afstemming met de meestbetrokken departementen, gemeenten en andere betrokken instanties
o Rapporteren aan de Tweede Kamer over de uitvoering van de nota Migratie Antilliaanse Jongeren
De taakomschrijving van de nieuwe directie zelf werd beknopt tot twee punten:
• Ontwikkelen van het samenwerkingsbeleid in algemene zin respectievelijk van het Nederlands beleid met betrekking tot de samenwerkingsrelatie met de Nederlandse Antillen en Aruba
• Verzorgen van de intradepartementale en de interdepartementale coördinatie van het Nederlands beleid voor de samenwerking met de Nederlandse Antillen en Aruba
Organisatiestructuur 2003 - 2007
Per 1 september 2003 werd het DGCZK vervangen door het Directoraat-Generaal Koninkrijksrelaties en Bestuur (DGKB) waar ook een nieuw ingerichte Directie Koninkrijksrelaties kwam te vallen, waarbij in eerste instantie voor de directie dezelfde taakomschrijving als in 2000 werd gehanteerd.
De directie bestond uit de volgende twee afdelingen en een projectbureau met de daarbij genoemde taken:
• Afdeling Koninkrijksverhoudingen (KV)
o Coördinatie van interdepartementale en internationale aangelegenheden
o Coördinatie van de samenwerking met de Koninkrijkspartners op het terrein van rechtshandhaving
o Voorbereiding parlementaire aangelegenheden
o Coördinatie bij het opstellen van hoofdstuk IV van de rijksbegroting
• Afdeling Samenwerkingsbeleid (SB)
o Ontwikkelen van het beleid ten aanzien van de samenwerking met de koninkrijkspartners op het terrein van bestuurlijke ontwikkeling, onderwijs en duurzame economische ontwikkeling en non-gouvernementele organisaties
o Ontwikkelen van het beleid ten aanzien van het op afstand zetten van de ontwikkelingssamenwerking door middel van het oprichten van onafhankelijke ontwikkelingsfondsen
o Beleidsadvisering op het terrein van de openbare financiën
• Projectbureau Antilliaanse Jongeren Coördinatie (tot 2005)
o Inhoudelijke en procedurele coördinatie van de uitvoering van de nota Migratie Antilliaanse Jongeren
o Inhoudelijk voorbereiding overleg met de Antilliaanse regering inzake de migratieproblematiek van Antilliaanse jongeren en van het jeugd- en jongerenbeleid van de Nederlandse Antillen
o Zorgdragen voor afstemming met de meestbetrokken departementen, gemeenten en andere betrokken instanties
o Rapporteren aan de Tweede Kamer over de uitvoering van de nota Migratie Antilliaanse Jongeren
De taakomschrijving van de afdelingen werd met ingang van 1 januari 2006 licht gewijzigd. Zo werd voor de afdeling Koninkrijksverhoudingen bij het voorbereiden van parlementaire aangelegenheden ook reizen toegevoegd. Daarnaast werd het coördineren van beleid ten aanzien van de bestuurlijke en financiële verhoudingen in het Koninkrijk als nieuwe taak bij de afdeling belegd.
Voor de afdeling Samenwerkingsbeleid waren het vooral tekstuele aanpassingen en verduidelijkingen van de taakomschrijving, maar bleef de inhoud nagenoeg gelijk. De nieuwe taken luidde:
• Ontwikkelen van het beleid ten aanzien van de samenwerking met de Koninkrijkspartners. Hierbij gaat het om samenwerkingsprogramma’s met de Antilliaanse en Arubaanse overheid en om financiering van non-gouvernementele organisaties
• ontwikkelen van het beleid ten aanzien van het toezicht houden op de onafhankelijke Ontwikkelingsfondsen en het monitoren van de resultaten van de samenwerking
• Ontwikkelen van het beleid op het terrein van goed bestuur, waaronder openbare financiën en integriteit
Organisatiestructuur 2007
Het DGKB werd per 1 oktober 2007 Directoraat-Generaal Bestuur (DGB), dit was een tijdelijke werktitel tijdens de reorganisatie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De Directie Koninkrijksrelaties kwam onder dit DG te hangen. Qua organisatie bleef de directie bestaan uit dezelfde twee afdelingen, weliswaar met een iets andere taakomschrijving.
• Afdeling Koninkrijksverhoudingen (KV)
o Coördineren van beleid ten aanzien van de bestuurlijke en financiële verhoudingen in het Koninkrijk
o Ontwikkelen, initiëren en aansturen van interdepartementale en internationale aangelegenheden
o Ontwikkelen en coördineren van de samenwerking met de Koninkrijkspartners op het terrein van de rechtshandhaving
o Voorbereiden van parlementaire aangelegenheden en reizen o Coördineren van het opstellen en uitvoeren van hoofdstuk IV van de rijksbegroting
o Adviseren inzake de naleving van het Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden
• Afdeling Samenwerkingsbeleid (SB)
o Ontwikkelen van het beleid ten aanzien van de samenwerking met de Koninkrijkspartners, betrekking hebbende op samenwerkingsprogramma’s met de Antilliaanse en Arubaanse overheid en de financiering van non-gouvernementele organisaties
o Ontwikkelen van het beleid ten aanzien van het toezicht houden op de onafhankelijke ontwikkelingsfondsen en het monitoren van de resultaten van de samenwerking
o Ontwikkelen van het beleid op het terrein van goed bestuur, waaronder openbare financiën en integriteit
Organisatiestructuur 2008 – 2016
Op 1 september 2008 werd het tijdelijke DGB omgevormd tot het Directoraat-Generaal Bestuur en Koninkrijksrelaties (DGBK) waar ook de Directie Koninkrijksrelaties een onderkomen vond. De taakomschrijving van de directie werd binnen het nieuwe directoraat-generaal wat verder gespecificeerd:
• Coördineren en het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van beleid ten aanzien van de bestuurlijke en financiële verhoudingen in het Koninkrijk met een speciale aandacht voor de uitvoerbaarheid van dat beleid
• Coördineren van interdepartementale en internationale aangelegenheden
• Coördineren van de samenwerking met de Koninkrijkspartners op het terrein van de rechtshandhaving
• Voorbereiden van parlementaire aangelegenheden en reizen
• Creëren van samenwerkingskansen en het ontwikkelen van het beleid ten aanzien van de samenwerking met de Koninkrijkspartners. Hierbij gaat het om samenwerkingsprogramma’s met de Antilliaanse en Arubaanse overheid en om financiering van non-gouvernementele organisaties
• Ontwikkelen van het beleid ten aanzien van het toezicht houden op de onafhankelijke ontwikkelingsfondsen en het monitoren van de resultaten van de samenwerking
• Ontwikkelen van het beleid op het terrein van goed bestuur, waaronder openbare financiën en integriteit.
• Coördineren van het opstellen en uitvoeren van hoofdstuk IV van de rijksbegroting.
De afdelingen bleven gehandhaafd zoals deze al vanaf 2003 waren ingedeeld:
• Afdeling Koninkrijksverhoudingen (KV)
o Werkzaamheden ten behoeve van de interdepartementale en internationale coördinatie
o Samenwerken op het terrein van de rechtshandhaving
o Voorbereiden parlementaire aangelegenheden
o Coördineren van opstellen hoofdstuk IV van de rijksbegroting
• Afdeling Samenwerkingsbeleid (SB)
o Ontwikkelen van het beleid ten aanzien van de samenwerkingsprogramma’s met de koninkrijkspartners op het terrein van duurzame economische ontwikkeling, onderwijs en bestuurlijke ontwikkeling
o Ontwikkelen van het beleid op het gebied van personele samenwerking, samenwerking met de overheid en de samenwerking met NGO’s
2016 - 2018 onder het SG-cluster
Na een nieuwe reorganisatie in 2016 werd de Directie Koninkrijksrelaties binnen het zogeheten SG-Cluster geplaatst. Daarmee viel de directie direct onder de secretaris-generaal en niet meer binnen een directoraat-generaal.
Het SG-Cluster staat onder inhoudelijke leiding van de Secretaris-generaal en onder beheersmatige leiding van de directeur Concernondersteuning.
Daarbij hoorde voor de directie Koninkrijksrelaties de volgende taken:
• Zorg dragen voor een toekomstbeeld, scenario’s en handvatten om het Koninkrijk nader vorm en inhoud te geven, door beleidsvorming, beleidsvaststelling en uitvoering
• Onderhouden van goede relaties met en het coördineren van de samenwerking met de openbare lichamen van Caribisch Nederland, en met Curaçao, Aruba en Sint Maarten
• Met andere partners binnen en buiten het departement zorg dragen voor het opstellen en verwezenlijken van het beleid van het ministerie voor de openbare lichamen van Caribisch Nederland
• Met andere partners binnen en buiten het departement zorg dragen voor de coördinatie van het algemene beleid van de Rijksoverheid op dit terrein, met de speerpunten die samen met de openbare lichamen van Caribisch Nederland en de departementen worden bepaald
• Ondersteunen van de secretaris-generaal bij het aansturen van de Rijksdienst Caribisch Nederland. De verdere organisatie van RCN wordt geregeld in het Organisatie- en mandaatbesluit BZK-BES
• Ondersteunen van de Vertegenwoordiger bij het uitvoeren van zijn taken en opdracht zoals vastgelegd in het Koninklijk besluit van 4 maart 2013
• Uitvoeren van de taken van de Vertegenwoordiging van Nederland bij Curacao, Aruba en Sint Maarten te weten
o Adviseren van en rapporteren aan de Nederlandse minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en desgewenst aan de overige ministers over het beleid voor Curaçao, Aruba, en Sint Maarten
o Begeleiden van officiële bezoeken van Nederlandse ministers, staatssecretarissen en delegaties
o Uitvoeren van Kieswettaken voor de Tweede Kamerverkiezingen, de Europese verkiezingen en referenda
o Verwijzen van Nederlanders die niet weten bij welke lokale instanties ze moeten zijn
o Bieden van hulp aan Nederlanders die in de problemen zijn geraakt
Verlenen van gedetineerdenzorg aan Nederlanders die in Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn aangehouden
o Geven van informatie over Nederlandse rijbewijzen en paspoorten
Per 1 juli 2018 onder het nieuwe Directoraat-Generaal Koninkrijksrelaties
Met de instelling per 1 juli 2018 van het nieuwe Directoraat-Generaal Koninkrijksrelaties werd de gelijknamige directie weer uit het SG-cluster getrokken en onder dit directoraat-generaal geplaatst. De taakomschrijving voor de directie werd als volgt geformuleerd:
• Zorgdragen voor de samenwerking met het Caribische deel van het Koninkrijk. Dit houdt Zonder meer in dat de directie de beleidsadvisering en interdepartementale afstemming van het beleid in Nederland en in het Caribische deel van het Koninkrijk coördineert
• Verantwoordelijk voor het plannen, (doen) opzetten en (doen) uitvoeren van stimuleringsprogramma’s en stimuleringsprojecten in het kader van samenwerking met het Caribisch deel van het Koninkrijk.