Vanaf 1877 viel de afdeling Posterijen en Telegrafie onder het Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid (WHN). In 1893 werden de taken van deze afdeling gedelegeerd naar het Hoofdbestuur der Posterijen en Telegrafie. Het Hoofdbestuur werd zelfstandig en kreeg een eigen directeur-generaal, maar bepaalde zaken bleven voorbehouden aan de minister. De Postwet uit 1850, de Telegraafwet van 1852 en de Telegraaf-en Telefoonwet van 1904 vormden lange tijd het wettelijk kader voor de uitvoering van de diensten omtrent posterijen en telegrafie.[1]

Ook bleef het Hoofdbestuur deel uit maken van de departementsbegroting van het Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid. Er was lange tijd wrijving tussen de Staten-Generaal en het Hoofdbestuur, omdat de Staten-Generaal geen inzicht had in de financiële positie van het bedrijf. Per 1 januari 1915 werd het Hoofdbestuur een Staatsbedrijf, maar door de aanhoudende bemoeienis van de minister en het parlement kon een bedrijfsmatige aanpak slecht ontwikkeld worden. Terwijl het bedrijf gebaat was met een financieel onafhankelijke positie.[2]

In de jaren 1923-1925 werden er verschillende commissies ingesteld om de bedrijfsvoering te verbeteren (commissie Nolting, tweede commissie Nolting, en commissie Royen). Deze commissies keken naar de functionering van de Algemene Dienst, de Technische Dienst en het Hoofdbestuur. De adviezen pleitte voor een zelfstandigere bedrijfsvoering, een andere begrotingsprocedure, en het bezit van eigen kasmiddelen. Het duurde echter lang voordat er verandering in het bedrijf kwam.[3]

Vanaf 1928 werd pas officieel de term ‘Telefonie’ aan de titel van het bedrijf toegevoegd.

De PTT kon vanaf 1928 een commerciële boekhouding gaan voeren door de invoering van de Comptabiliteitswet van 1927 en de Aanwijzingswet van 1928. Door deze ontwikkelingen werd de PTT officieel een Staatsbedrijf, omdat het vanaf 1929 eindelijk een eigen begroting kon voeren. De Postcheque- en Girodienst was in 1918 opgericht met een eigen directeur, maar was wel onderdeel van de PTT. Enkele ambtenaren op het departement bleven belast met de behandeling van de voorstellen van het Hoofdbestuur, totdat in 1933 de bemoeienis overging op het departement van Binnenlandse Zaken.[4]

Aan het begin van de jaren ’30 leed het bedrijf onder de economische depressie, waardoor er bezuinigingen doorgevoerd werden. Desalniettemin werd de commerciële ontwikkeling van de PTT voortgezet.[5]