De Rijksarchiefdienst werd op 1 mei 1968 ingesteld als gevolg van de invoering van de nieuwe Archiefwet 1962. Deze organisatie bleef wel na 2001 bestaan, maar kan grotendeels gezien worden als de voorganger van het Nationaal Archief. Nadat er in 2002 de taken zijn overgedragen aan het Nationaal archief, bleef de organisatie bestaan met een intermediaire functie namelijk als schakel tussen het ministerie en de verzelfstandigde diensten in de provincies.

De rijksarchiefdienst was verbonden aan de Directie Oudheidkunde en Natuurbescherning.[1]