Identiteit
Parallelle namen
Afdeling Binnenlands Bestuur
Beschrijving
Bestaansperiode
Begindatum
1879
Einddatum
1940
Geschiedenis

De Afdeling Binnenlands Bestuur was gericht op de zorg en toezicht op het bestuur van de provincie, gemeenten en de armenzorg. Het takenpakket van de afdeling wisselde met de jaren. In de periode 1901-1910 viel de medische politie onder de afdeling. De afdeling medische politie werd opgeheven, omdat er een nieuwe wet op de Volksgezondheid werd opgesteld en de Centrale Raad voor de Volksgezondheid werd opgericht. De resterende taken vielen onder binnenlands bestuur. In 1910 verschoven de taken naar de nieuw opgerichte afdeling van volksgezondheid en armwezen.[1]

De taken van de afdeling Militie en Weerbaarheid verschoven in 1911 ook naar binnenlands bestuur (tot 1922). Dit kwam door de Landweerwet van 1901 die onder meer de schutterijen op termijn ophief, waardoor het takenpakket inkromp. De Dienstplichtwet van 1922 hief de Nationale Militie op. Daarnaast kreeg de afdeling de zorg voor de statistiek, de gemeentepolitie, het brandweerwezen (1908-1945), de burgerwachten (1918-1940) en de luchtbescherming (1923-1945).[2]

Functies en activiteiten

Het takenpakket van de afdeling Binnenlands Bestuur veranderde door de jaren heen:

- uitvoeren van de Kieswet, de Provinciale wet, de Gemeentewet, de Grondwet en de wet van de Raad van State;

- uitvoeren van de wet van 10 april 1869 omtrent het begraven, de begraafplaatsen en de begrafenisrechten;

- belonen van menslievende daden;

- marktverdelingen;

- bevolkingsstatistiek;

- regelingen rondom het armenbestuur;

- jaarlijks verslag over de verrichtingen van het armenbestuur;

- machtiging tot het aanvaarden van het maken bij uiterste wilsbeschikkingen en schenkingen door de besturen van niet kerkelijke instellingen van weldadigheid;

- zaken betreffende de banken van lening;

- bijdragen aan gemeenten in de kosten van verpleging van arme krankzinnigen;

- goedkeuring van de Koning op de akten van oprichting of reglementen van levensverzekeringen, contracten van overleving, tontines, weduwen-wezenfonds etc;

- verzoeken om vergunningen tot het inzamelen van gelden;

- uitvoeren van de wet van 28 juni 1881 omtrent de handel in sterke drank en openbaar dronkenschap.[3]

- uitvoeren van de Gezondheidswet, de Woningwet en de wetten die de voorwaarden regelen tot verkrijging van de bevoegdheid van arts, tandarts, apotheker, apothekersbediende, vroedvrouw, de uitoefening van de geneeskunst, de artsenijbereidkunst, en tot voorziening tegen besmettelijke ziekten;

- gezondheidsonderzoek van personeel zeeschepen;

- Rijks kweekscholen voor voedvrouwen;

- staatstoezicht op de krankzinnigen en krankzinnigengestichten.[4]

- toepassing van de vestigingsverdragen;

- bewijzen van goed gedrag;

- regeling van het gebruik van trekhonden;

- uitvoering van de wetten en koninklijke besluiten betreffende de militie;

- aangelegenheden betreffende de landweer, de Raad van Defensie en de vrijwillige burgerwachten;

- aanvragen van kaarten aan de topografische inrichting.[5]

Algemene context

De bestaansperiode van deze afdeling duurde eigenlijk tot 1950, maar de inhoud van de actor strekt tot 1940.

Relaties
Bovenliggend niveau
Naam Periode Beschrijving
Ministerie van Binnenlandse Zaken 1879 tot 1923
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Landbouw 1923 tot 1931
Ministerie van Binnenlandse Zaken 1932-1940 1932 tot 1940
Voorgangers
Naam Jaar van overgang Beschrijving
2e Afdeling Binnenlands Bestuur en Armwezen (BiZa) 1879
9e Afdeling Medische Politie (BiZa) 1901
8e Afdeling Statistiek (BiZa) 1879
Afdeling Militie en Weerbaarheid (BiZa) 1911
Opvolgers
Naam Jaar van overgang Beschrijving
Afdeling Volksgezondheid en Armwezen (BiZa) 1910 afsplitsing
Beheer
Identificatiecode van de instelling
Nationaal Archief
Publicatiestatus
Definitief
Niveau van detaillering
Gedeeltelijk
URL (permalink)
https://hdl.handle.net/10648/13b2b645-d998-4373-a0f6-649a66fda22c
Bronnen

[1] F.J.M. Otten, Gids voor de archieven van de ministeries en de Hoge Colleges van Staat 1813-1940 (Den Haag 2004) 163-164 en 174 en Centrale Archief Selectiedienst, ‘Beschrijving van het archief. Archiefvorming. Geschiedenis van de archiefvormer’, Inventaris van het archief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken: Afdeling Binnenlands Bestuur,(1870) 1879-1950 (1959) 2.04.57 (Nationaal Archief 1993).

[2] Idem.

[3] Staatsalmanak 1880 en 1900.

[4] Staatsalmanak 1910.

[5] Staatsalmanak 1920.